Bide Erreala gatz erauzketara dedikatzen zen burgu tinko haserritu honetan gelditzen zen.
Badirudi denbora gelditu egin dela Gipuzkoako hegomendebaldeko herri txiki honetan, 250 biztanle baino zertxobait gehiago eta ospe handiko iragana izan duena. Bere burgu harresitua, aldapan eta oinetxeekin, XVI. mendekoa da, erre zenaren ondorengoa. Gipuzkoan beste herrialde batek bakarrik, Hondarribiak, kontserbatzen ditu bere erdi Aroko harresiak. Garai batean izan zituen zazpi atetatik 5 kontserbatzen dira, eretako batek Gaztelako armarri bat duelarik. Izan ere, Leintz-Gatzagatik errege asko pasatu dira bere historian zehar, batez ere XVIII. mendean geroztik, goilautada eta gipuzkoako kosta lotzen zituen Bide Errealaren derrigorrezko geltokia bihurtu zenean. Leintz-Gatzagako historia erregeen joan-etorriei eta gatzari, bere izenetik hasita, “urre txuria”, lotuta dago. Burdin Arotik 1972ra arte, herriko biztanleak gatz erauzketan egiten zuten lan Dorleta santutegiko oinetatik irtetzen zen iturri gaziko ura irakiten ipiniz. Museo batek, Gatz Museoak, erabilitako teknika hauek erakusten ditu gatzagan bertan. Bere ondoan, Dorletako santutegia Leintz-Gatzagan ikusi beharreko beste puntu bat. Kanpotarrari atentzioa deitzen dio bere barrualdean dauden “maillot” koloretsuak. Izan ere, Dorletako Birjinia txirrindularien munduko zaindaria da.
Deba Garaia LGE
Gema Arrugaeta (Argazki Artistikoak)