cabecera_01.jpg

Debagoiena Baserri Sarea

Una forma de vida

San Juan Zahar Baserria

Hiru isurkiko teilatua duen baserria da. Ipar-hego noranzkoa duen goihabea du. Familia bakarrekoa da. Leintz-Gatzagan dago, Deba ibaiaren sorrerako arroan.

Baserriaren oinplanoa laukizuzena da. Hego-mendebaldeko aldean, gorputz bat du erantsita. Teilazko isurki txiki batez estalita dago. Bolumen erantsiaz gain, harlangaitz lehorrez egindako fabrika-hormatxoak ditu baserriak, aurrean geratzen zai¬on lursailean. Zirkulu-formako larrain bat eta baratzea mugatzen dituzte hormatxoek. Itxitura-horma guztiak harrizko harlangaitzez eraikita daude, eta hareharrizko silarriz egindako kateak dituzte eskantzuetan. Solairuko forjatutik gora, hormak berdinduta eta zuriz pintatuta daude.

Eraikinaren ipar-mendebaldeko fatxadak (atzealdeko fatxadak) bi aireztapen-gezileiho ditu beheko solairuan, eta bi leiho-bao lehen solairuan, harlanduz inguratuta.

Hego-mendebaldeko fatxadak (eraikinaren alde bateko fatxadak) bi aireztapen-gezileiho ditu beheko solairuan. Lehen solairuan, berriz, harlanduz inguratu¬tako bi leiho, eta, erdian, ateburua duen bao laukizuzen bat, lastoaren zamalanetarako erabiltzen den forjatuaren kota berean. Fatxada horretan dago egurra gordetzeko erabiltzen den estalki erantsia, hegoaldeko muturrean.

Hego-ekialdeko fatxada da baserriko fatxada nagu¬sia. Beheko solairuan, goihabearen bertikaletik apur bat ezkerrera geratzen den arku karpanel bat dago. Hareha¬rrizko dobela lodiz eraikita dago, eta alboetan dauden inposten gainetik abiatzen da. Arkuaren alde banatan, fatxadaren ardatzarekiko simetrikoki kokatuta dauden bi leiho daude, harlanduz eraikiak.

Lehen solairuan, harlanduz inguratutako hiru leiho daude fatxadan, erregularki banatuta. Beheko solairuko leihoen ardatzak errespetatzen dituzte. Teilatupean, simetrikoki banatutako bi zulo txiki daude fatxadan, harlanduz inguratuak.

Ipar-ekialdeko fatxadan (eraikinaren alde bateko fa¬txadan), sarrerako ate bat dago beheko solairuan, aurre¬tik leiho bat zegoen tokian, baina leihoaren tartea baino tarte zabalagoan. Harlandu berriz inguratuta dago. Bao horrez gain, fatxadan badira beste hiru leiho-bao. Bi bao berriak dira, eta leihoburuak dituzte. Beste baoa, berriz, jatorrizkoa da, eta beste biak baino apur bat txikiagoa. Harlanduz inguratuta dago.

Lehen solairuan, bi leiho-bao bakarrik daude fatxada horretan, biak harlanduz inguratuak. Beheko solairuko jatorrizko bi baoen ardatzen gainean kokatuta daude.

Eraikinaren barruko egiturak zeharkako hiru hor¬marte eta luzetarako beste hiru ditu. Karga-horma perimetral lodiaren gainean jarrita daude. Horrez gain, zeharkako beste horma bat ere badu, beheko solairuan metro bateko lodiera duen horma. Zeharkako horma horrek arkupeko hormartea eta gainerako egitura guz¬tia banatzen ditu. Luzetarako beste karga-horma bat ere badago, eta horma horrek hormartea eta sukaldera sartzeko ipar-ekialdean dagoen ezkaratza banatzen ditu. Bi horma horiek estalkiraino iristen dira. Egiturako gainerako osagai guztiak harrizko plinto baten gainean kokatuta dagoen zutabe lodi baten gainean bermatuta daude. Zutabe lodi hori ukuiluan dago. Habe lodi ba¬tzuk zutabera lotuta daude, eta habeek soliba handiei eusten diete. Estalkiko zurajeak hiru isurki ditu, eta kontragoihabez, nabaz, tirantez, gapirioz eta taulaz osa¬tuta dago. Horien guztien gainean jarrita dago estalkiko arabiar teila.

Arkupetik ordenatzen da solairua, bi ateren bidez. Ezkerreko atetik ukuilura sartzen da. Harlanduz in¬guratuta dago, eta metro bateko lodiera duen horma batean sartuta dago. Orri zabaleko ate handi bat da, eta burdineriak ditu. Eskuineko atea ere harlanduz ingura¬tuta dago, eta zurezko ate sendo bat du. Ateak panelak eta burdineriak ditu, eta etxeko lauzadun ezkaratzera sartzen da bertatik.

Etxe barruan, harlanduz inguratutako ate bat igaro¬ta, lauzadun sukalde batera sartzen gara, ezkaratz lau¬zadunetik. Eraikinaren hego-ekialdean kokatuta dago sukaldea. Ezkaratzetik, bi ataleko eskailera bat ateratzen da. Lehen atalak harrizko hiru maila ditu, eta bigarre¬nak, berriz, triangelu-forma duten zur trinkozko mailak ditu, zurezko zangoen gainean jarrita. Lehen solairura igotzen da eskailera horren bidez. Lehen solairuan, bes¬te eskailera-atal bat dago, teilatupeko tarteko solairura joateko. Aurreko eskailerez gain, beste eskailera bat ere izan zuen etxeak, ukuiluko solairutik lehen solairuko ipar-ekialdeko geletara zuzenean joateko.

Sanjuanzar XVIII. mendeko baserri tipikoa da, Ara¬bara joateko bidean ostatu izateko eraikia. Jatorrizko itxurari eusten dio, hein handi batean.

adr_logo

Deba Garaia LGE
Urteaga, 21
20570 Bergara • Gipuzkoa
Tel.: 943 76 25 47 • Fax: 943 76 02 94
info@baserrisarea.com


Kolaboratzaileak

ejgfamancomunidad

Deba Garaia LGE

Gema Arrugaeta (Argazki Artistikoak)